Voor de in de Tweede Wereldoorlog omgekomen joden in Nederland is er een website, Digitaal Monument voor de Joodse Gemeenschap in Nederland. Dit Joods Monument is een site om de herinnering levend te houden aan alle mannen, vrouwen en kinderen die tijdens de Duitse bezetting als joden zijn vervolgd en die de Sjoa niet hebben overleefd. Voor ieder van hen staan in het Monument basisgegevens zoals naam en voornaam, plaats en datum van geboorte, plaats en datum van overlijden en het adres waar ze woonden. Van velen is bovendien het gezinsverband waarin ze leefden bekend, soms is er een inboedellijst aanwezig, of de aanduiding dat er een JOKOS-dossier bestaat.
Ik keek een keer rond op deze site, en in het zoekvenster tikte ik de naam in van de straat waar ik als kind woonde, Allard Piersonlaan, Den Haag. Tot mijn verbijstering zag ik dat vanaf het adres van mijn ouderlijk huis in 1942 een Joods echtpaar met hun zoon zijn weggevoerd. De familie Raphalowiz. Allen kwamen om in Auschwitz.
Hier vertel ik wat ik over deze mensen te weten ben gekomen. Na verloop van tijd verbreedde mijn aandacht zich van dit specifieke gezin naar de ‘hele’ familie Raphalowiz en hun aanverwanten. Ik beperk mij ongeveer tot de familieleden die geboren zijn voor het einde van de Tweede Wereldoorlog. Met de gevonden gegevens kan in grote lijnen hun levensloop worden nagegaan.
Ik wil een paar algemene opmerkingen plaatsen.
Ten eerste: het zijn voornamelijk stukken en stukjes overheidsadministratie, zoals adressen, vermeldingen van een huwelijk, een geboorte. Persoonlijke herinneringen en belevenissen staan er (behalve in de samenvatting van de Shoah-getuigenis van Julek Raphalowiz) niet in. Dat heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat dit gezin is vermoord, en ook hun naaste familie. Er is simpelweg niets persoonlijks bewaard gebleven.
Ten tweede: ik ben geen historicus. De gevonden zaken heb ik geprobeerd zo goed mogelijk te interpreteren en te presenteren, in een voor mij logische ordening. Dat weerspiegelt mijn ideeën hierover. Ik houd me aanbevolen voor verdere of alternatieve suggesties.
Ten derde: ik heb geprobeerd zoveel mogelijk te vinden. Misschien is er nog meer. Het kan zijn dat u als lezer ook beschikt over ideeën of informatie. Dat zou ik heel graag horen. Op de pagina Reageer vindt u een formulier waar u dit, of andere zaken die u wilt melden, kwijt kunt.
Fokke Zwaan,
Alkmaar, 12 juli 2015 – 15 december 2023.